Rahim Ağzı Yetmezliği, Rahmin vajinaya açılan en alt noktasına rahim ağzı, yani serviks denilmektedir ve normal seyreden bir hamilelikte bu rahim ağzı kapalı bulunmaktadır. Tıp dilindeki adı servikal yetmezlik olan rahim ağzı yetmezliğinde ise büyümekte olan bir gebeliği taşıyacak kadar güçlü olmayan rahim ağzı henüz doğum sancıları başlamadan önce açılmaktadır.
Rahim ağzı yetmezliğinin teşhisi ise genel olarak hastanın daha önceki gebeliklerinde olan problemlerin araştırılması ile geriye dönük olarak konulmaktadır ve eğer kişide belirgin bir sebep yok ise gebeliğin 18-24. Haftaları arası sonlanması genel olarak rahim ağzı yetmezliğinin olduğunu göstermektedir. Bunun yanı sıra, rahim ağzı yetmezliği olan kişilerde genellikle bebeğin ve plasentanın doğması, hiçbir ağrı belirtisi olmadan ve su kesesinin aniden açılması ile oluşmaktadır.
Rahim ağzı yetmezliği ile erken doğum arasındaki ayrım genellikle yapılması zor bir ayrımdır, ancak rahim ağzı yetmezliğinden dolayı olan doğumlar 18-24 hafta arası, erken doğumlar ise 26. Haftayı geçtikten sonra olmaktadır. Bunun yanı sıra, rahim ağzı yetmezliği olan kişilerde erken doğuma göre çok daha az ağrı hissedilmektedir.
Rahim Ağzı Yetmezliği (Servikal Yetmezlik) Nedenleri ve Tedavisi: Kişinin daha önce yaptığı zor doğumlar ile 2.5 aylıktan büyük olan bebeğin kürtaj edilmiş olması rahim ağzında zedelenmeye ve rahim ağzı yetmezliğine neden olmaktadır.
Ayrıca, az görülen bir neden olsa da doğumsal anomaliler de rahim ağzı yetmezliğinin bir nedeni olabilmektedir.
Rahim ağzı yetmezliğinin tedavi yöntemi olan cerrahi yöntemde, serklaj ismindeki bir işlem ile rahim ağzı gebelik döneminin sonuna kadar kapalı tutulabilmektedir. Rahim ağzı yetmezliği kesin olarak konulmuş herkeste serklaj işlemi uygulanabilmektedir.
Acil Serklaj: Eğer, hamileliğin 7. Ayına girmesinden önce ya da doğum henüz başlamadan muayene yapılıp, rahim ağzı incelmesi ve açılması görülmüş ise acil serklaj yapılması gerekmektedir. Ayrıca, daha önce erken doğum yapmış hamile kişilerde serviks uzunluğunun 2-2.5 cm veya daha kısa olduğu görülmesi halinde ve bebeğin su kesesinin rahim ağzı kanalına doğru uzanması durumunda da acil serklaj işlemi uygulanabilmektedir. Bunun yanı sıra, acil serklaj uygulaması hastanın durumunun saptanmasından itibaren hemen yapılmalıdır.
Koruyucu Serklaj: Daha önceki hamileliklerinde rahim ağzı yetmezliği sebebi ile düşük yapmış olanlar ve rahim filmi çekilmesi sonucu rahim ağzı yetmezliği şüphesi olan kişilerde koruyucu serklaj uygulanabilmektedir. Bunun yanı sıra, daha önce zor bir doğum ya da serviks ile ilgili olan bir ameliyat geçirmiş kişiler ve gebeliğin 3. Ayında vajinal ultrasonografi yapılması ile serviksin 2-2.5 cm'den kısa olarak bulunması durumunda da koruyucu serklaj işlemi uygulanabilmektedir ve koruyucu serklaj gebeliğin genellikle ilk 13-14. Haftalarında yapılmaktadır.
- Serklajın uygulanmaması gereken durumlar ise şunlardır;
- Doğum kasılmalarının belli süre aralıklar ile hissediliyor olması ve bu hissin sancı ya da ağrı şeklinde seyretmesi durumu
- Gebe kişinin rahim içinden gelen belirgin kanamasının olması durumu
- Bebeğin su kesinde veya rahim içinde iltihap olması durumu
- Suyun erken gelmesi yani su kesesinin açılmış olması
- Bebeğin yaşama ihtimalinin olmadığını gösteren bir durumun saptanması
Rahim ağzına serklaj konulması işlemi genel anestezi altında yapılmaktadır, ancak bu durum bebek için bir risk oluşturmamaktadır. Yaklaşık olarak 5 ile 10 dakika arası süren işlem, vajina ve serviks temizlenmekte ve bant şeklinde olan özel dikiş ipliği ile rahmin ağız kısmı ile rahmin birleştiği noktanın sıkıca bağlanması yani rahim ağzının torba şeklinde büzülmüş olması ile sonuçlanmaktadır. Bunun yanı sıra, rahim kasılmalarını önlemek için hastaya fitil, ilaç ya da antibiyotik uygulanabilmektedir.
