Rahim içi araç, gebelikten korunmak için en çok tercih edilen halk arasında spiral diye bilinen, spermleri öldürerek, fallop tüplerinden geçmesine engel olan, sonuçta döllenme olsa da embriyonun rahme yerleşmesine engel olan gebelikten korunma aracıdır. Bazen rahim içi yapışıklıklarını önlemek amacıyla kullanılan rahim içi araçların temel işlevi gebeliğin önlenmesini sağlamasıdır.
Rahim içi araç, çoğunlukla T biçiminde, plastik üzerine bakır telle çevrili, alt ucu çıkarılmasını ve kontrol edilmesini sağlayan ipi bulunan bir araçtır. En fazla polietilen gövdeye baryum kaplanmış olanları tercih edilir. Bunların bakır sülfatla kaplanmasının nedeni, röntgen filmlerinde rahatça görünmelerinin sağlanması içindir. Bazı rahim içi araçlarda bakırın yerine progesteron hormonu kullanılır. Bu türler kanama miktarını azaltır. Diğerleri 3-4 ay âdet kanamasının fazla olmasına neden olur. Fakat progesteron hormonu kullanılanlar oldukça yüksek maliyetlidir.
Rahim içi araç ve gebelikten koruma etkisi
Bunlar rahme takıldığı zaman hemen etkisini gösterir. Rahimden çıkarıldığı zamanda etkisini yitirir. Gebelikten koruyucu etkileri genellikle 5-10 yıldır. Ancak garanti olması açısından, 5 yılda bir değiştirilmesi tavsiye edilir. Gebelikten korunma yöntemi olarak rahim içi araç kullanan kadınların sadece %1 kadarı gebelik için risk taşır. Rahim içi araç rahme takılmadan önce kadının jinekolojik muayeneden geçmesi, gerektiği takdirde smear alınması tavsiye edilir.
Bu muayene ile rahim içi araç takılması için belirlenen günde, gerekirse lokal anestezi kullanılarak spiral rahme yerleştirilir. Bu gerekirse doğumun ardından ya da düşük yaptıktan sonra da takılabilir.
Rahim içi araç kimlere uygundur?
- Kadınlar son bir yılda klamidya ve gonore enfeksiyonu ya da pelvik iltihabı geçirmediyse
- Kadınların cinsel yolla bulaşan hastalıklar bakımından yüksek risk taşımamış olması halinde
- Doğumun ardından emziren kadınlara 40 gün sonra
- Daha önce en az 1 defa doğum yapan, adet düzensizliği, rahim ağzı yarası gibi sorunları olmayan kadınlara
- Sigara kullanmayan, hormonal yöntemleri kullanmayan ya da doğum kontrol hapı kullanmayan kadınlara
- Uzun süreli, yüksek koruma etkisi olan bir gebelikten korunma yöntemi isteyen kadınlar, rahim içi araç takılmasına uygundur.
Rahim içi araç ne zaman kullanılmaz?
Kadınlarda rahim içi araç kullanımı engelleyen en öneli etken şüpheli bir gebeliktir. Bunun dışında daha önceden geçirilen ya da var olan bel soğukluğu, klamidya, pelvik enfeksiyonu durumunda, son 3 aylık dönemde rahim içi enfeksiyonu, enfekte düşük yaşayanlarda, cinsel partneri birden fazla olanlarda, bağışıklık sistemini zayıflatan hastalığı olanlarda rahim içi araç kullanılamaz.
Bu etkenlerin dışında nedensiz adet düzensizliği olanlarda, kalp kapakçığı hastalarında, doğuştan ya da sonradan rahimde yapısal sorunu olanlarda, bakır alerjisi olanlarda, serviks ya da vajinal enfeksiyonu bulunanlarda, pap smear testi uygun olmayanlarda, diadermi ısı tedavisi uygulananlarda, vücutta bakır birikimine neden olan Wilson sendromu olanlarda, rahim içi kanseri ya da serviks kanseri riski olan kadınlarda da rahim içi araç kullanılamaz. Bunu gebelikten korunma yöntemi olarak kullanma isteyen kadınlardaki en önemli sorun enfeksiyona yatkınlıktır. Bu sorun nadiren yaşansa da dikkate alınmalıdır.
Rahim içi araç ne zaman takılmalı?
Öncelikle kadının jinekolojik muayenesi yapılarak, enfeksiyon varlığı bakımından değerlendirilmesi gerekir. Uygunluk olduğunda, rahim içi araç takılması için gün belirlenir. Genellikle adet dönemi içinde bir gün seçilir. Bu başında, ortasında ya da bittikten 1-2 gün içinde olabilir. Ancak kadının kesinlikle gebe olmaması gerekir. Bunun takılması adet döneminin sonlarına doğru daha kolay olur.
Rahim içi araç takıldıktan sonra nelere dikkat edilmeli?
Bunu gebelikten korunma yöntemi olarak kullanan kadınlar adet gecikmesi olursa, baygınlık hissi olursa, kasıklarda şiddetli ağrı ya da kramp olursa, sebebi belirlenemeyen ateş, titreme olursa, kötü kokulu vajinal akıntı, şiddetli ağrı, sancılı adet, ara kanamalar olursa mutlaka doktora gitmelidir. Rahim içi araç takılmış kadınlar bunu cinsel ilişkide genellikle hissetmez. Fakat partnerin bunu hissetmesi durumunda, kayma gibi sorunlar olabileceğinden, doktora kontrole gidilmelidir.
Rahim içi araç kullanımının avantajları nelerdir?
Rahim içi araç hem uzun süreli kullanıma sahiptir hem de geri dönüşümlüdür. Gebelikten koruma etkisi diğer yöntemlere göre daha yüksektir. Üstelik maliyet bakımından daha düşüktür. Acilen gebelikten korunma gerekirse, en uygun yöntem budur. Gebelikten koruma etkisi takıldığı zaman başlar, rahimden çıkarılınca sona erer.
