Rahmin vajinaya açılan en alt noktasına rahim ağzı, yani serviks denilmektedir. Normal seyreden bir hamilelikte bu rahim ağzı kapalı bulunur. Tıp dilindeki adı servikal yetmezlik olan rahim ağzı yetmezliğinde ise, büyümekte olan bir gebeliği taşıyacak kadar güçlü olmayan rahim ağzı, henüz doğum sancıları başlamadan önce açılmaktadır.

Rahim ağzı yetmezliğinin teşhisi, genellikle hastanın daha önceki gebeliklerinde yaşadığı sorunların araştırılması ile retrospektif olarak konulmaktadır. Eğer kişi belirgin bir sebep olmaksızın gebeliğin 18-24. haftaları arasında düşük yapmışsa, bu durum rahim ağzı yetmezliğini işaret edebilir. Bunun yanı sıra, rahim ağzı yetmezliği olan kişilerde genellikle bebeğin ve plasentanın doğması, herhangi bir ağrı belirtisi olmadan ve su kesesinin aniden açılması ile gerçekleşir.

Rahim ağzı yetmezliği ile erken doğum arasındaki ayrım genellikle zordur, ancak rahim ağzı yetmezliğinden dolayı olan doğumlar 18-24 hafta arasında gerçekleşirken, erken doğumlar 26. haftayı geçtikten sonra olur. Ayrıca, rahim ağzı yetmezliği olan kişilerde, erken doğuma göre çok daha az ağrı hissedilmektedir.

Rahim ağzı yetmezliğinin çeşitli nedenleri bulunmaktadır:

Rahim ağzı yetmezliğinin tedavi yöntemleri arasında cerrahi yöntem olan serklaj bulunmaktadır. Serklaj işlemi ile rahim ağzı gebelik döneminin sonuna kadar kapalı tutulur. Rahim ağzı yetmezliği kesin olarak konulmuş herkeste serklaj işlemi uygulanabilir.

Eğer hamileliğin 7. ayına girmesinden önce ya da doğum henüz başlamadan muayene yapılıp, rahim ağzı incelmesi ve açılması görülmüşse acil serklaj yapılmalıdır. Ayrıca, daha önce erken doğum yapmış hamile kişilerde serviks uzunluğunun 2-2.5 cm veya daha kısa olduğu görülmesi halinde ve bebeğin su kesesinin rahim ağzı kanalına doğru uzanması durumunda da acil serklaj işlemi uygulanabilir. Acil serklaj uygulaması, hastanın durumunun saptanmasından itibaren hemen yapılmalıdır.

Daha önceki hamileliklerinde rahim ağzı yetmezliği sebebi ile düşük yapmış olanlar ve rahim filmi çekilmesi sonucu rahim ağzı yetmezliği şüphesi olan kişilerde koruyucu serklaj uygulanabilir. Ayrıca, daha önce zor bir doğum ya da serviks ile ilgili bir ameliyat geçirmiş kişilerde ve gebeliğin 3. ayında vajinal ultrasonografi yapılması ile serviksin 2-2.5 cm'den kısa olarak bulunması durumunda da koruyucu serklaj işlemi uygulanabilir. Koruyucu serklaj gebeliğin genellikle ilk 13-14. haftalarında yapılmaktadır.

Rahim ağzına serklaj konulması işlemi genel anestezi altında yapılmaktadır, ancak bu durum bebek için bir risk oluşturmaz. Yaklaşık olarak 5 ile 10 dakika arasında süren işlemde, vajina ve serviks temizlenmekte ve bant şeklinde olan özel dikiş ipliği ile rahmin ağzı kısmı sıkıca bağlanarak rahim ağzının torba şeklinde büzülmesi sağlanmaktadır. Bunun yanı sıra, rahim kasılmalarını önlemek için hastaya fitil, ilaç ya da antibiyotik uygulanabilir.